Page 233 - Mart

haber S ğlık

Genetik kod evrensel olduğundan, bakterilerden caktır. DNA sentezleyebilmemiz şartıyla genomla-
gelen bir protein kodlama dizisi, diğer tüm türler- rı düzenleyebiliriz.
de aynı proteini kodlamak için nispeten kolay bir Bu inanılmaz derecede güçlü bir sistemdir, çünkü
şekilde tasarlanabilir. Böylece, hemen hemen her istediğimiz her genomda neredeyse küçük bir deği-
türün Cas9’u ifade etmesini sağlayabiliriz ve iste- şiklik yapmamızı sağlıyor. Bitkileri daha düşük gir-
diğimiz her diziyle programlayabiliriz. Başka bir dilerle daha yüksek verime sahip olacak şekilde
deyişle, Cas9, istediğimiz her genomdaki her dizi- değiştirebiliriz.
yi kesmemizi sağlar. Haşere türlerinin tüm popülasyonlarını potansi-
Bu sistem DNA’daki çift sarmallı kopmaları, hızlı yel olarak sterilize edebiliriz, böylece tüm ekosistem-
bir şekilde tanımlamak ve onarmak için birçok yol leri mühendislik haline getirebiliriz. Cas9 genomla-
geliştirdi. Bunlardan birine homolog olmayan son rı bize doğayı irademize bükmek için muazzam bir
birleştirme denir. Esasen iki kırık ucu alır ve onları yetenek verir.
tekrar bir araya getirir ve hataya yatkındır. Cas9 ayrıca, araştırma örneklerinde inanılmaz
Yani, eğer Cas9’u bir genin içine kesmek için derecede ince taneli değişiklikler yapmamıza ve ne
programlarsak ve bu kesim NHEJ tarafından ona- yaptıklarını sormamıza izin verdiği için birçok yeni
rılırsa, gen mutasyona uğrayacak ve muhtemelen araştırma yolu açıyor. CAS9 ‘UN DNA’yı hiç kes-
işlevsel olmayan hale gelecektir: Genleri mutasyo- meyen versiyonlarını bile üretebiliriz, bunun yerine
na uğratabiliriz. genleri harekete geçiren faktörleri ele alırız.
Başka bir onarım yoluna homolog rekombinas- Sadece ifade edilen çok az bir gen olduğunda ne
yon (genetik değişikliği) denir. Çoğu hücre, geno- olacağını değil, aynı zamanda çok fazla şey sorma-
munun aynı iki kopyasını taşır; eğer bir kopya kırı- mızı sağlar. CRISPR, hastalıkları ve anormallikleri
lırsa, hücre, HR tarafından mükemmel bir onarım ortadan kaldırabilecek teknolojiye giden bir köprü-
yapmak için diğerini kullanabilir. dür. Ancak, gelecek hala bilinmemektedir. Sonuç-
Dizileri değiştirmek ve tamamen yeni dizileri lar ya bir felakete sebebiyet verecektir ya da dünya
genoma eklemek için Cas9 ve HR’Yİ birlikte kulla- tamamen mühendislik ile değişecektir.
nabiliriz. Cas9 ile birlikte yapmak istediğimiz düzen- Kaynak: https://www.sciencealert.com/resear-
lemeye benzeyen bir DNA onarım şablonu tedarik chers-genetically-alter-the-immune-system-of-can-
edersek, bazı hücreler genomun diğer “normal” cer-patients-without-side-effect, Synthego CRISPR
kopyası yerine çift sarmalı onarmak için kullana- Benchmark Report

2020 Mart / 231