Page 230 - Mart

S ğlık haber

Çalışmanın baş araştırmacısı Edward Stadt- kaç CRISPR dizisi içerir. Bunlar, ayırıcı dizilerle
mauer, AFP’ye, bir kişinin kendi bağışıklık siste- ayrılmış kısa bir dizinin tekrarları ile tiplendirilir.
mindeki tümörleri yok etmek için kullanıldığı T Her bir ara parça, bakteriyel soyun daha önce
hücre tedavisinin son on yılda önemli bir atılım karşılaştığı ve hayatta kaldığı bir yabancı DNA par-
olduğunu söyledi, ancak “ne yazık ki, bu tekno- çasına karşılık gelir. Tüm CRISPR dizisi RNA’ya
lojiye bile cevap vermeyen birçok hasta var. Bu kopyalanır. Ve kısa parçalara işlenir (tekrarla-
nedenle bu çalışmanın niyeti, T hücrelerini daha nan dizilerin her birinde uzun RNA molekülünü
da güçlü hale getirmek için iki yeni yaklaşımı bir- keserek), daha sonra DNA’yı kesebilen bir enzi-
leştirmektir. Bana göre bu çalışmanın en önem- me yüklenir.
li noktası, klinik sonuçlar değil, bu çok karmaşık Kısa RNA’lar (kılavuz RNA’lar), bağlı olduk-
prosedürü makul bir şekilde gerçekleştirebilmiş ları enzim moleküllerine özgüllük verir. Kılavuz
olmamız” dedi. RNA’lar bilinen yabancı dizilerden türetildiğin-
CRISPR / CAS9 NEDİR? den, esasen hücreye bilinen tüm DNA tabanlı teh-
CRISPR, bilim insanlarının genetik kod bölüm- ditlerin bir havuzudur; bu DNA moleküllerinden
herhangi biri tekrar hücreye girerse, yok edilirler.
lerini düzenleyerek, kaldırarak veya ekleyerek gen- Farklı bakteri türlerinin kılavuz RNA’ları işle-
leri manipüle etmek için kullandıkları bir genom mek ve yüklemek için kullandığı ve DNA’yı kes-
düzenleme aracıdır. CRISPR teknolojisi, hücrede- mek için protein-RNA komplekslerini kullanan
ki DNA yapısını değiştirerek çeşitli genetik hasta- birçok farklı enzim sistemi vardır. Ancak en basit
lıkları tedavi etme şansı sunmaktadır. olanı Streptococcus pyogenes’in CRISPR sistemi
Doğal bağlamında, CRISPR (Düzenli Aralık- tarafından örneklenmiştir.
larla Dizilmiş Palindromik Tekrarlar Kümesi), bir Yabancı DNA’nın tanımlanması ve bölünmesi
bakteriyel bağışıklık sisteminin çekirdeğinde yer sadece bir enzim tarafından ele alınır: Bu enzim
almaktadır. Bakteriler için en büyük tehditlerden Cas9’dur. Ayrıca, Cas9, diğer proteinlerin yardı-
biri, örneğin virüsler gibi dış kaynaklardan gelen mı olmadan RNA’larla yüklenebilir. Yani Cas9,
DNA’dır. Bu tehdide karşı koruyabilmek için, bak- uygun bir boyut ve şekle sahip bir RNA ile sunu-
terilerin kendi olmayan DNA’yı tanımlayabilme- lursa, kendini yükleyecektir. Başka bir deyişle:
leri ve bir şekilde onu yok edebilmeleri gerekir. Cas9 programlanabilir bir DNA endonükleazdır.
Bu, tam anlamıyla CRISPR dizilerinin yer aldı- (nükleik asit zinciri içindeki bağları belirli yerler-
ğı yerdir. Çoğu bakteri, genomlarında bir veya bir- den kesen enzimler grubu)

228 / Mart 2020