Page 54 - Mart

S ğlık haber

Uluslararası Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi (USHAŞ), temasa geçerek bu testte kullanılacak önemli bir bileşen
virüs tanı sonucunu en erken 4, en geç 24 saatten 90 ile olan ‘primer probların siparişini verdik.
120 dk ya indiren kit üretti. Daha sonra yine yerli üretim bir enzim ile beraber bu
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüse ilişkin primerler geldikten sonra yerli kaynaklarımız kullanılarak
geliştirilen tanı kitinin sonuç verme süresinin 90-120 gerçek zamanlı bir kitin optimizasyon çalışmalarını yap-
dakika arası olduğunu söyledi. Koca, “Hedef bunu 60-75 tık. İlk optimizasyon çalışmalarında kullanılmak üzere yine
dakika arasına çekebilmek, 75 dakika olabilir muhteme- laboratuvarımız tarafından uluslararası merkezlerden pozi-
len. Bu kit aynı zamanda ticari bir kit olarak planlandı. tif kontroller de talep edildi ve böylece yeni tanımlanacak
Yani yurt dışına pazarlanacak” dedi. olan bir ajanın ülkemizde tanı kapasitesini oluşturmaya
Bakan Koca, koronavirüsün tespit edilmesi için üre- yönelik adımları attık. İlk sonuçlar da çok yüz güldürücüy-
tilen yerli tanı kitine ilişkin, önceki metodun en erken 4 dü. Süreç içerisinde artık daha öncesinden kullandığımız
saat, en geç 24 saatte sonuç verdiğine vurgu yaparak şun- testten sonra bu yerli üretim kitin geliştirilerek laboratu-
ları söyledi: “Biz daha erken sonuç veren, doğruluğu yine varımızda rutin uygulamaya koyduk. Şu anda bu geliştir-
diğer yöntemde olduğu gibi yüzde yüze yakın olmasını miş olduğumuz kitte şüpheli gönderilen olası vaka tanımı-
hedefl eyerek, maliyeti de azaltabilir olmayı hedefl edik. na uygun örneklerin analizi yapılmakta.”
Temel hedef maliyeti azaltmak değil, temel hedef yerli EN BÜYÜK AVANTAJI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE
bir kitin daha erken sonuç vermesini sağlamak. Çünkü ZAMAN KAZANDIRMASI
yeri geldiğinde hastaların 24 saate kadar sonucu bekledi- Yerli kitin yerli kaynaklar ile üretilmiş olmasının çok
ğini biliyoruz. Daha erken aksiyon almak, tedavide yak- büyük avantajlar sağladığını söyleyen Korukoğlu, “Bun-
laşım sergilemek için sonucun erken verilmesi maliyetten dan önceki dönemlerde bir malzemeyi genelde yurtdışın-
daha önemliydi. 14-15 arkadaş çalıştı. Sonuç verme süresi dan sipariş edip onun getirilme süresi 1-1,5 ayı bulabili-
90-120 dakika arası. Bunu daha aşağıya çekme noktasında yordu. En acil durumlarda bile. Ama bu yerli test sistemi
çalışma devam ediyor. Avrupa ülkelerinde yani Almanya, sayesinde üretim merkezinden İstanbul’dan destek aldığı-
Fransa, İngiltere’de kitin 90 dakika olmadığını, 3 saatten mız zaman hemen istediğimiz günün ertesi günü bize ulaş-
aşağıda sonuç vermediğini biliyoruz. Hedef 60-75 dakika tırılabiliyor. En önemli avantajlarından bir tanesi bu. İkin-
arasına çekebilmek, 75 dakika olabilir muhtemelen. Mali- cisi de en azından kaynak israfını engellemesi ve oldukça
yeti hedefl ememiş olmakla birlikte önemli orandan düştü. uygun fi yatlara testlerin mal ediliyor olması. Bu da ülke-
Daha önceki kitin maliyeti 300 lira iken burada 75-80 lira- miz kaynaklarının israf edilmeden kullanılmasını sağlıyor.
ya kadar düşebildi.” Bir de kiti kendimiz burada çalışmalarla çeşitli modifi kas-
Söz konusu kitin ticari olarak da planlandığını ifade yonlar yaparak, çeşitli versiyonlar yaparak sürekli gelişti-
eden Bakan Koca, “Bu kit aynı zamanda ticari bir kit rebiliyoruz. İlk başta mesela 90 dakika olabilecek sistem
olarak planlandı. Bizim ‘Uluslararası Sağlık Hizmetle- elimizdeki kontrolleri kullanarak ya da DSÖ’den gönderi-
ri Anonim Şirketimiz (USHAŞ) var. Kamu şirketi; ama len pozitif kontrolleri uyarlanarak daha kısa sürede çalış-
özel sektör dinamiğiyle çalışıyor. Hakları USHAŞ üze- mamıza imkan veriyor. Hatta bugün onun bir denemesini
rinden ticari kit olarak hazırlanması planlandı. Yani yurt kurduk ve başarılı sonuçlar aldık. Şimdi biraz daha kısa
dışına pazarlanacak” diye konuştu. süren bir protokole geçiş yapacağız. Ama bu tabii ki asla
‘YAZ DÖNEMİNDE VİRÜSÜN testin kalitesinden ödün vermeden son derece güvenilir bir
AZALDIĞINI BİLİYORUZ’ şekilde gerçekleştiriliyor.” dedi. Doç. Dr. Gülay Korukoğlu
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüsün etkisi- Çin’in Wuhan kentinden getirilen vatandaşlarımızla ilgili
nin bahar aylarında kaybolacağı söylentilerine ilişkin “Bu, karantina süreci hakkında şunları söyledi: “Viroloji bölü-
bir koronavirüs türü. DSÖ’nün ‘kovit 9’ diye adlandırdığı münde Koronavirüs ile ilgili 12 arkadaşım var. 7/24 hiz-
bir virüs ailesi var. Bunun içinde 6 tane ayrıca virüs var, met veriyoruz. Şöyle örnek verebilirim. Vatandaşlarımızın
bu mutasyona uğrayan yeni bir virüs tipi. Bulaşması daha Çin’den getirildiği Cumartesi akşamı bizim laboratuvardan
çok enfeksiyonun yoğun olduğu kış aylarında daha yay- çıkma saatimiz sabah 6’ydı. Dolayısıyla arkadaşlarımız hiç-
gın, infl uenza gibi. Yaz döneminde zaten virüsün azaldı- bir zaman erinmeden gerçekten büyük bir özveri ile çalı-
ğını biliyoruz. ‘Nisan ayında azalacak’ cümlesi bilinme- şıyorlar. Bu anlamda ekibimiz son derece güvenilir. Ben
yen bir cümle değil” ifadelerini kullandı. de böyle bir ekibe liderlik ettiğim için gurur duyuyorum.
Ulusal Viroloji Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Gülay Koronavirüs ile ilgili bildiğiniz gibi bir danışma kuru-
Korukoğlu da yerli üretim kit hakkında açıklamalarda lu var. Bilimsel danışma kurulunda bu örneklerin sıfırın-
bulundu. Doç. Dr. Gülay Korukoğlu konuyla ilgili şun- cı gün diye tabir ettiğimiz geliş anında ve bireyler hiçbir
ları söyledi: “Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve dünyadaki belirti göstermese bile virüs taşıyabilme riskine karşı 3.
bazı merkezler Koronavirüs ile ilgili bazı spesifi k testleri günde ve 7. günde en sonunda 14 gün karantina süresi
tasarlayarak yayımladılar. Bunlar DSÖ Literatüründe yer göz önüne alındığında karantina süresi bitmeden hemen
alıyordu. Biz de bu kaynakları izleyerek laboratuvarımız- önce 4. örneğin alınmasına karar verilmişti. Bu kapsam-
da halihazırda mevcut olan Pan Koronavirüs PCR dedi- da karantina süresince oradaki vatandaşlarımızdan top-
ğimiz yöntemi kullanmak ile beraber acaba Covid-19’a lamda 4 kez örnek geldi. En son örneklerimiz dün gel-
yönelik gerçek zamanlı PCR testini uygulamaya sokabi- mişti çok şükür ki hepsi negatif sonuçlandı. Artık gönül
lir miyiz diye araştırdık ve bu konuyla ilgili merkezlerle rahatlığı ile herkes evine dönebilir.”

52 / Mart 2020