Page 94 - Sağlık Dergisi Haziran

S ğlık haber

Milken Enstitüsü, COVİD-19’a

Karşı Geliştirilen İlaç Çalışmalarını Değerlendirdi

Kesin Olarak Tedavi Eden

Bir İlaç Henüz Bulunamadı

Koronavirüsün dünyaya yayılmaya başlamasından bu yana virüse karşı ilaç ve tedavi geliştirme
çalışmaları da hız kazandı. Dünya genelinde COVID-19 nedeniyle tedavisi devam eden
hasta sayısı 3 milyona yaklaşırken, bunun sağlık sistemleri üzerinde yarattığı büyük yükü

hafifletebilmek için farklı ülkelerde ilaç ve alternatif tedaviler üzerinde çalışılıyor.
Tıp dünyasının henüz yeni tanıdığı virüse karşı hücre bazlı, 5’i RNA bazlı ilaç adaylarıyken, 66’sı
bağışıklık sağlayacak bir aşı geliştirmesi salgının bağışıklık dönüştürücü bileşkelerden, 5’i ise kan
önünü kesmek açısından öncelikli hedef olsa da etki- temizleme filtreleri ve solunum destek cihazları gibi

si kanıtlanmış bir aşının üretilebilmesinin en iyimser tıbbi araçlardan oluşuyor.
tahminle 8 ila 12 ay alacağı öngörülüyor. Bu neden- 4 AŞAMALI KLİNİK DENEME
le hastalığın halk sağlığı üzerinde yarattığı tehdit ve
ülkelerin sağlık sistemleri üzerinde oluşturduğu yükü Bir ilacın belirli bir hastalığa yönelik tedavide kul-

hafifletmek için etkili ilaç ve tedavilerin bulunması- lanılabilmesi için, her aşaması ilgili ulusal sağlık oto-
nın önemi artıyor. ritelerinin onayıyla yapılan 4 aşamalı klinik deneme-
Virüs bulaşan kişileri tedavi etmek ve hayatta tuta- lerden geçmesi gerekiyor.
bilmek için antibiyotiklerden antiviral ve bağışıklık 1. aşama klinik denemelerde “yeni kimyasal varlık”
düzenleyici ilaçlara, kök hücreden immün plazma (NCE) olarak anılan ilaç adayının, güvenli olup olma-
tedavilerine ve C vitamini yüklemesine kadar farklı dığı, hangi dozda güvenli olduğu ve olası yan etkileri
yöntemler deneniyor. az sayıda gönüllü sağlıklı denek üzerinde sınanıyor.
Merkezi ABD’nin California eyaletinde bulunan 2. aşamada potansiyel ilaç, az sayıda hasta denek
düşünce kuruluşu Milken Enstitüsünün derlediği üzerinde güvenliği ve etkinliği test ediliyor.
verilere göre, COVID-19’un tedavisi için 167 potan- 3. aşamada aynı işlem çok sayıda hastadan oluşan
siyel ilaç, terapi ve tıbbi araç, klinik öncesi veya kli- daha geniş bir denek grubu üzerinde tekrarlanıyor.
nik aşamada bulunuyor. Bu aşamada ilaç adayının güvenliği ve etkisi yeterli
Bunlardan 55’i antibiyotik, 22’si antiviral, 14’ü ölçüde kanıtlanırsa “yeni ilaç başvurusu” (NDA) sta-
tüsü kazanıyor ve ilgili sağlık ve ticaret kurumla-
rının onayıyla piyasaya sürülebiliyor.
4. aşamada ise onayın ardından piyasaya sürül-
müş olan ilacın geniş kullanıcı kitlesi üzerindeki
olası olumsuz etkileri takip edilip raporlanıyor.
9 ilaç adayı için 3. ve 4. aşama klinik deneme-
ler yürütüldü
Klinik denemelerin kayıt altına alındığı, ABD’nin
“ClinicalTrials.gov” ve Çin’in “ChiCTR.org.cn”
platformlarındaki verilere göre, mart ve nisan ayla-
rında 9 ilaç adayı için 3. ve 4. aşama klinik dene-
meler yürütüldü.
Bu denemelerin çoğunda, daha önce Şiddet-
li Akut Solunum Sendromu (SARS), Orta Doğu

Solunum Yolu Sendromu (MERS), Ebola, influen-
za, sıtma ve AIDS gibi salgınlara yol açan virüs-

92 / Haziran 2020